Nafarroan 2022. urtea garrantzitsua izango da Estatuaren biktimentzat
Foro Sozial Iraunkorreko ordezkaritza bat Unai Uhalde Nafarroako Parlamentuko Presidentearekin bildu da gaur, Nafarroan bizikidetza demokratikoa eraikitzeari buruzko txosten bat emateko eta hura finkatzen jarraitzeko urrats berriak proposatzeko. José Luis Uriz, Expe Iriarte, Fernando Armendáriz eta Agus Hernan izan dira ordezkariak.
Aldez aurretik, Unai Uhalde Parlamentuko lehendakariari eskerrak eman nahi dizkiogu egin digun harreragatik eta eman diogun txostenaren aurrean erakutsi duen interes handiagatik.
Txosten honetan “Bizikidetza demokratikoaren eraikuntza Nafarroan. Aukerak eta zailtasunak” lemapean, “HITZORDUAK” zikloaren barruan, egin genuen jardunaldiaren ondorio nagusiak jaso ditugu.
Jardunaldi horiek duela lau urtetik antolatzen ari gara, Nafarroako gizarte zibilaren erreferentziazko ahotsak bilduz eta bizikidetza demokratikoa sustatzeko errail zentrala elikatuz, irabazle-galtzaileen logiketan dauden sektoreen aurrean, jakinik horietako batzuk oso boteretsuak direla Nafarroan.
Bide batez, Nafarroako Foro Sozialak 2022rako ezarri dituen lehentasunezko lan-ildoak aurkeztu dizkiogu presidenteari, jarraian azalduko ditugunak.
Jakina da Foro Sozialak gatazkaren konponbide integrala lortzeko hiru korapilo identifikatu dituela:
biktima guztiek egia, justizia eta erreparaziorako duten eskubidea, eta oraindik existitzen diren diskriminazio-egoerekin amaitzea;
salbuespeneko espetxe politikaren amaiera eta politika arrunt baten aplikazioa;
eta memoria kritiko inklusibo bat eraikitzea, aktore guztiak barne hartuko dituena eta iritzi eta kontakizun guztiak bilduko dituena.
Hiru korapilo horiek askatzeak bizikidetza demokratikoaren eraikuntzari ekiteko oinarriak bultzatzeko aukera emango du.
Oro har, uste dugu, gure Foru Komunitatearen osaera soziopolitikoari dagozkion zailtasunak gorabehera, indarkeria-zikloaren ondorioak konpontzeko prozesuak aurrera egin duela, nahiz eta argi dagoen oraindik konpondu beharreko korapilo garrantzitsuak daudela. Izan ere, hainbat urtetan blokeo anitzak egon ondoren, 2016. urteaz geroztik urrats erabakigarriak egiten ari gara, gaur egungo egoerara ekarri gaituztenak.
2021. urteak aukera horiek finkatu ditu eta 2022rako aukera interesgarriak zabaldu ditu.
Lehenbizikoa, Nafarroako Gobernuaren Bizikidetzarako Plan Estrategikoa. Gure ustez, hain beharrezkoak diren adostasun politiko horiei erantzutea da plan horren arrakastaren gakoa.
Bestalde, biktimei dagokienez, 2021. urtean presoen harreren auzia behin betiko ixteko beharrezko baldintzak sortu ditugu. Orain, beste biktima batzuek ere jasaten dituzten diskriminazio-egoerak gainditzeko pauso erabakigarriak eman behar dira: Estatuaren biktimek.
Alde horretatik, 2022, urtea ere garrantzitsua izango da biktima horientzat Nafarroan, bi arrazoiengatik:
Lehenik, 16/2019 Foru Legea, oztopoak gainditu ondoren, martxan jartzeko aurrera egiten ari delako. Positiboki baloratzen dugu Parlamentuko alderdien artean lege honek lortu duen adostasun-maila. Zenbat eta lehenago jarri martxan, orduan eta lehenago amaituko da Estatuen biktimek duten bigarren mailako biktimak izatearen sentsazio mingarri horrekin.
Bigarrenik, premiazkoa eta beharrezkoa delako Nafarroako torturaren biktimen errekonozimenduan aurrera egitea.
2021ean, Legebiltzar honek urrats garrantzitsuak egin zituen torturaren biktimak aitortzeko. Izan ere, hainbeste urtetan ezarri zaien susmo-itzalarekin amaitu da. Garrantzitsua da bide horretatik jarraitzea.
Zentzu honetan, Nafarroako Parlamentuak 2021eko ekainaren 26an lortutako adostasuna gauzatze aldera, Presidenteari iradoki diogu 2022an, Torturaren Biktimen Nazioarteko Eguna dela eta, errekonozimendu-ekitaldi bat antolatzeko, ahalik eta adostasunik handienarekin.
Gai horietan garrantzitsua da egungo adostasun-maila mantentzea.
Azkenik, memoria kritiko inklusiboari dagokionez (“kontakizunaren bataila” delakoa), uste dugu “pantaila pasatu” behar dela, egungo krispazioaren espaziotik beste eszenatoki lasaiago, eraikitzaileago eta, batez ere, erabakigarriago batera pasatzeko garaia dela.
Ziur gaude Nafarroako Parlamentuko alderdi politiko guztiak bat datozela bi helbururekin: gertatutakoa ez errepikatzeko oinarriak ezarri behar direla eta, horretarako, belaunaldi berriei bakearen kultura transmititu behar zaiela, elkarrizketa baita gatazkak konpontzeko tresna bakarra.
Eta onartu behar dugu azken puntu honi dagokionez oso gaizki egiten ari garela. Berriro diogu, ez da asmatzen ari.
Zer ari da transmititzen belaunaldi berriei gai honetan? Krispazioa, hitz egiteko eta irtenbideak aurkitzeko ezintasuna…
Egoera hori aldatzeko, Hego Afrikan edo Irlandan hainbesteko arrakasta izan duen “Ustekabean Topo- Diálogos improbables” tresna erabili nahi du Foro Sozialak hemen ere.
Korapilo hori askatzeko, urtean zehar eztabaidarako gune publiko eta pribatuak sortuko ditugu, helburu horretan aurrera egin ahal izateko.
Alde horretatik, uste dugu, aurrera egiteko, funtsezkoa dela hitza desarmatzea.
Gaur, formalki eskatu nahi diegu parlamentuko talde guztiei aukera honetaz baliatu daitezela elkarrizketarako agertoki berri hau Nafarroako gizarte zibilarekin batera ko-eraikitzeko. Nafarroako gizarte zibilaren gehiengoak elkarrizketaren alde egiten du, arazoak konpontzeko tresna bakar gisa eta bizikidetza demokratikoaren berme gisa.
