Maiatzaren 3an, Nafarroako Foro Sozial Iraunkorrak mahai-inguru bat antolatu zuen Iruñeako Tres Reyes hotelean, salbuespenezko espetxe-politikatik ohiko politikara igarotzeko zailtasunak aztertzeko.
Bertan parte hartu zuten Rafael Sáinz de Rozasek, Nafarroako Gobernuko Justiziako zuzendari nagusiak, Libertad Francések, Salhaketa-Nafarroako koordinatzaile eta bozeramaileak, eta Amaia Izkok, motibazio politikoko delituengatik preso eta preso daudenen abokatuak.
Mahai inguruan, egoera orokorraz gain (Auzitegi Nazionalak birgizarteratze ibilbideei jartzen dizkien oztopoak, etab.), Iruñeko espetxean bizi den egoera aztertu zen espezifikoki.
Hizlarien artean diagnostikoan eta konponbideetan lortutako akordio zabalak egiaztatu ondoren, Foro Sozialak erantsitako dokumentua egin du. Bertan, mahai inguru horretan adierazitako datuak eta iritziak jasotzen dira, motibazio politikoko delituengatik preso dauden pertsonei eta preso sozialei baimenak eta hirugarren graduak blokeatzeko egungo egoera islatzen dutenak.
Gaur goizean, Juanje Soriak (abokatua) eta Expe Iriartek (Nafarroako Foro Sozial Iraunkorra) erantsitako dokumentua eman diete José Luis Arasti Pérez Espainiako Gobernuak Nafarroan duen ordezkariari (Iruñeko kartzela SGIPren menpe dago) eta Nafarroako Parlamentua osatzen duten talde parlamentario guztiei.
Gainera, dokumentu hau honako ordezkari hauei bidali diegu: Eduardo Santos Itoiz jauna, Justizia sailburua, Ana Ollo anderea, Herritarrekiko Harremanetarako kontseilaria, Martín Zabalza jauna, Bake, Bizikidetza eta Giza Eskubideen zuzendaria, eta Patxi Vera Donazar jauna, Nafarroako Ararteko berria (joan den maiatzaren 18an Foro Sozialaren ordezkaritza batekin bildu zen).
Azkenik, Enrique Soto Iruñeko Espetxeko zuzendariari, kartzela honetan zigorra betetzen ari diren motibazio politikoko delituengatik preso dauden zazpi lagunei eta EPPKri ere bidali zaie.
Presoen edukiontzia
Foro Sozial Iraunkorretik Iruñeko espetxearen eta bere zuzendaritzaren jarrera immobilista nabarmendu nahi dugu. Lehendik ere bagenekien zein den preso sozialen baimenen eta graduen bilakaerari buruzko bere politika, askotan egin baitu talka Espetxe Zaintzako Epaitegiarekin. Baina, hala ere, Nafarroako gizarteak gaur egun bizi duen errealitate berriari buruzko azterketa bat egingo zuela aurreikusi genuen. Izan ere, motibazio politikoko presoei espetxe-araudia modu arruntean aplikatzearen alde Nafarroan dauden gehiengo instituzional, politiko, sindikal eta sozialak ezagunak dira.
Gainera, jakin badakigu Iruñean preso dauden pertsona gehienak pro-aktiboak direla eta Legeak berak ezarritako baldintzak barne hartzen dituen birgizarteratze-ibilbidearen alde egiten dutela.
Baina egiaztatu behar dugu, gaur egun, preso horiei dagokienez, Iruñeko espetxeak ez duela bigarren graduko baimenen aldeko txostenik egin, ezta hirugarren gradura iristearen aldeko txostenik ere. Eta hori Aieteko Konferentziatik hamar urte eta erdira eta ETAren desegitetik lau urtera gertatu da.
Ondorio gisa, adierazi behar dugu gaur egun Iruñeko espetxea presoen edukiontzi huts bat bihurtu dela, espetxe-tratamendua kontuan hartu gabe. Horrela, presoek beren birgizarteratze-ibilbidean ematen dituzten pausoak «bide itsu» batean amaitzen ari dira. Eta bide horretan, gainera, Auzitegi Nazionaleko Espetxe Zaintzako Epaitegi Zentralaren babesa du Zuzendaritza honek.